رفتار سرد قاهره با پادشاه عربستان در مصر

بررسی های موجود نشان می‌دهد به میزانی که رسانه‌های عربستان درباره سفر ملک سلمان  پادشاه این کشور به مصر فضا سازی کرده و به برجسته سازی آن اقدام کرده اند، در طرف مصری چنین شور و شوقی دیده نمی‌شود و به اصطلاح سرسنگین برخورد کرده اند و از فرش قرمزی که هیات سعودی انتظار پهن کردن آن را در جریان این سفر داشتند، چندان خبری نیست.
بر این اساس می توان گفت که این سفر پیش از اینکه از سوی مقامات مصری پیش بینی شده باشد از سوی خود مسئولان سعودی هدایت و مدیریت شده و به نوعی میزبانی از این سفر بر دولت السیسی تحمیل شده است. این بدین مفهوم است که این طرف سعودی است که به این سفر نیاز داشته و دارد اما طرف مصری هم به روال سابق در تلاش است از این احساس نیاز عربستان برای به جیب زدن بخش دیگری از دلارهای نفتی این کشور استفاده کند تا حداقل بتواند بخشی از مشکلات و چالش های اقتصادی خود را از این طریق حل کند.
درخصوص چرایی حاکم شدن یک چنین وضعیتی بر روابط مصر و عربستان باید گفت با وجود اینکه عبد الفتاح السیسی رئیس جمهور کنونی مصر با کمک مستقیم عربستان بر سرکار آمد اما از آنجا که ریاض  بعد از سرنگونی اولین دولت اخوان المسلمین به ریاست جمهوری محمد مرسی به سمت ترمیم و بهبود روابط خود با حامیان منطقه ای اخوان المسلمین و در راس آن ترکیه و قطر گام برداشت تا از کمک آنها برای مقابله با چالش های خود در جنگ های یمن و سوریه استفاده کند، از اینرو دولت السیسی نیز نتوانست اعتماد خود را به ریاض حفظ کند و لذا برخلاف تصور و انتظار عربستان به سمت بهبود و عادی سازی روابط خود با دولت سوریه گام برداشت و از مواضع قبلی خود مبنی بر همراهی و همگامی با مخالفان دولت سوریه فاصله گرفت و در خصوص جنگ یمن نیز سیاست احتیاط در پیش گرفت و علیرغم تلاش های گسترده عربستان در تجاوزگری های نظامی این کشور در یمن مشارکت نکرد.
حال سوالی که پیش می آید این است که چرا عربستان با وجود اتخاذ یک چنین رویکری از سوی دولت السیسی در یکسال گذشته باز به سمت مصر گام برداشته است؟
می توان گفت که اولا شکست طرح های نظامی عربستان در سوریه و یمن و همچنین فشارهای وارده از ناحیه بازیگران بین المللی و منطقه ای در نهایت ریاض را به سمت پذیرش راه حل های سیاسی در این بحران ها مجبور کرد و همین تغییر جهت عربستان را به سمت مواضع مصر نزدیک کرد. دوم اینکه بعد از شکست و فروپاشی ائتلاف های نظامی چند سال گذشته، ائتلاف ها و جبهه بندی های سیاسی جدیدی در منطقه درحال شکل گیری است و در چنین شرایطی عربستان در تلاش است اینبار مصر را در این ائتلاف بندی در کنار خود داشته باشد و از این طریق هم بخشی از ناکامی های قبلی خود را برای وارد کردن مصر در ائتلاف های نظامی گذشته جبران کند و هم اینکه از ایفای نقش مستقل آن جلوگیری کند. بنابراین سوال مهم دیگری که پیش می آید این است که آیا مصر و دولت السیسی در دام سیاسی جدید عربستان خواهد افتاد و سفر جاری ملک سلمان بسترساز تحقق اهداف اعلام نشده ریاض خواهد شد یا نه؟
هر چند پاسخ این سوال بدرستی معلوم  نیست اما شاخص های موجود حاکی از این است که هرچند مصری ها با لطایف الحیل تلاش می کنند کماکان از ظرفیت های مالی عربستان برای مقابله با چالش های اقتصادی خود استفاده کنند، اما هرگز نمی خواهند تحت قیمومیت عربستان قرار گیرند و مجری سیاست های نسل تازه به دوران رسیده این کشور شوند. چرا که اتخاذ این سیاست‌ها نتیجه‌ای جز ورشکستی سیاسی برای خود و همپیمانان منطقه ای و بین المللی شان در پی نداشته و با بجا گذاشتن دهها هزار قربانی از ملت های مسلمان، میلیاردها دلار خسارت نیز بر دولت های منطقه تحمیل کرده است که باعث تاخیر دهها ساله در روند توسعه یافتگی منطقه  شده است.

-----------------------------------
بررسی و تحلیل: احمد کاظم زاده