روایت فرهنگ غنی در نمد مالی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان؛صنایع دستی اصلی ترین سند هویت تاریخی ملت و بخشی از میراث فرهنگی هر منطقه ای است اما به خاطر کم توجهی، برخی از صنایع دستی و هنری روستاهای شهرستان طارم منسوخ شده، برخی در حال منسوخ شدن و برخی دیگر کم رونق اما فعال هستند.

نمد مالی یکی از صنایع منحصر به فرد و با قدمت بالای شهرستان طارم است که زمانی به علت زندگی عشایری و وجود دامداران، رونق فراوانی در روستاهای شهرستان داشت و شغل عده زیادی از ساکنان روستا محسوب می شد.

در پایین کوه صخره ای و سربه فلک کشیده خرمنه سر، زن و مردی زندگی می کنند که هنرشان بیانگر تاریخ و فرهنگ غنی مردمان این دیار است.

کربلایی رحمانعلی سن و سالش بالاست اما همچنان با رنج و زحمت فراوان در پاسداشت این هنر کهن و زیبا تلاش می کند.

این پیرمرد 67 ساله هنر نمدمالی را از پدر زن خود به ارث برده و در کنار همسرش 45 سال است که دستانش در میان تار و پود نمد و پشم های حلاجی شده می چرخاند و با نقش و نگار و دستان توانمند و هنرمندانه خود بدان روح تازه‌ای می‌بخشد.

از کارهای نیک این پیرمرد دوست داشتنی و هنرمند، انتقال این هنر به فرزندان و نوه هایش است که پا به پای استادشان در تهیه و تولید نمد تلاش می کنند.

رحمانعلی حنیفی، ابتدا پشم را حلاجی کرد، پشم حلاجی شده را در پارچه مخصوص و ضخیم نمد زنی،با طرح مورد نظر پهن کرد .

پس از پاشیدن آب پارچه ضخیم را که پشم روی آن قرار داشت، رول کرده و با کلافی آن را بست و سپس به کمک چند نفر آن را ورز داد تا پشم ها به هم بچسبند.

این هنرمند قدیمی شهرستان طارم در ادامه گفت: برای تولید نمد با کیفیت عالی به طور معمول از پشم پاییزی گوسفندان استفاده می کنیم، چرا که پشم پاییزی چسبندگی بیشتری دارد و مقاوم است.

تنها تولید کننده نمد استان زنجان در مورد رونق این صنعت در شهرستان طارم و استان زنجان گفت: زمانی در چندین روستای شهرستان طارم این هنر زیبا رونق داشت و منبع درآمدی برای مردم روستاها بود، ولی متاسفانه در حال حاضر این صنعت باستانی و قدیمی بنا به دلایل مختلف روبه فراموشی است.

کربلایی رحمانعلی در خصوص احیای این هنر با ارزش گفت: برای زنده نگه داشت این میراث کهن خانوادگی، شیوه تولید نمد را به فرزندان و نوادگانم آموزش داده ام تا در آینده همچنان زیبایی این صنعت که میراث گذشتگان است پابرجا بماند.

وی گفتـ در سال 50 تخته نمد روانه بازار می کند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان طارم گفت: نمد مالی یکی از کهن ترین هنرهای سنتی شهرستان طارم است که قدمتی طولانی دارد و زمانی بسیاری از روستاهای شهرستان در تولید نمد فعالیت داشتند.

به گفته محمدی طرح های موسوم که در نمد استفاده می شوند برگرفته از طبیعت و فرهنگ زندگی مردم منطقه است و استفاده از این محصول نساجی سنتی می تواند در جلوگیری از درد مفاصل، دردکمر و روماتیسم موثر باشد.

نجفلو کارشناس صنایع دستی می گوید:در حال حاضر این هنر به صورت استاد شاگردی د رآموزشگاه ها آموزش داده می‌شود.

وی گفت:سال 96 هنرمندان زنجانی در نمایشگاه بین المللی 400 تخته نمد به فروش رسانده اند.

نمد از یک سو نماد کار و هنر دست انسان و از سوی دیگر بیانگر رابطه‌ای اصولی و پایه‌ای بین انسان و طبیعت است که نه تنها از لحاظ زیست محیطی هیچگونه اثر مخربی بر طبیعت نداشته که خواص اعجاب انگیزی نیز دارد.

نمد به خاطر ویژگی‌های خاص خود در تابستان خنک و در زمستان گرم است و در صورتی که به عنوان زیر انداز استفاده شود در درمان درد کمر و مفاصل موثر است. بار‌ها شده برخی نیز برای درمان خار پاشنه به دکتر مراجعه کرده‌اند و نتیجه‌ای نگرفته‌اند اما با استفاده از نمد در کف کفش‌هایشان درمان شده‌اند، ماده اصلی نمد پشم گوسفند به رنگ‌های طبیعی مانند سفید و سیاه و قهوه‌ای و برای نقش اندازی آن از پشم‌های رنگ شده شیمیایی بهره می‌جویند.

شهرستان طارم با 47 هزار نفر جمعیت (حدود 5 درصد جمعیت و 10 درصد مساحت استان زنجان) در 90 کیلومتری شمال شرقی زنجان واقع شده است و با استان‌های قزوین، اردبیل و گیلان همسایه است.