پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
خاکستر، میراث زاگرس برای آیندگان
جنگلهای بلوط زاگرس در جنوب کهگیلویه و بویراحمد این روزها حال و روز خوشی ندارند، بی‌فریاد و ایستاده میمیرند و خاکستر تنها یادگاری است که از آنها به جای می ماند.
جنگلها که زیستگاه تقریبا نیمی از گونه‌های گیاهی و جانوریِ روی زمین هستند با جذب کربن دی اکسید نقش حیاتی برای اقلیم ایفا می کنند.
اگر چه تمام جمعیت کره زمین در جنگل ها زندگی نمی کنند اما می توان گفت که تمام ساکنان این سیاره از جنگل ها نفع می برند.
این روزها آتش طبق قرار هر ساله اش به جان طبیعت استان کهگیلویه و بویراحمد افتاده تا زاگرس باز هم در غم از دست دادن جنگلهای بلوطش به سوگ بنشیند.
در سال زراعی جاری در یاسوج بیش از هزار و 200 میلیمتر ودر مناطق گرمسیری دهدشت و گچساران هم بین 750 تا 850 میلیمتر باران باریده است.
بارش های بالاتر از میانگین سالهای پر بارش موجب رویش گیاهان و علفزارها پر پشت و وسیع در مناطق مختلف استان از جمله مراتع متصل به جنگلها شده است.
علفهایی که در این فصل، خشک شده و به خطر بالقوه ای برای بروز آتش سوزی های گسترده در جنگلهای کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده اند.
مهمی که هرسال قبل از وقوع حادثه فکری به حال آن نمی شود و با شروع حجم عظیمی از شعله های آتش آه های سوزناک به جا می ماند که دیگر مرهمی بر این زخم سوزناک نیست.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد،قصه خاکستر شدن جنگلهای زاگرس داستان تازه ای نیست و هر ساله با گرم شدن هوا شعله های بی رحم هر بار بخشی از پهنه جنگلی و مرتعی این سرزمین سبز (که بیش از 70 درصد خاکش جنگل و مرتع است) را خاکستر می کند تا از این سریال تلخ و تکراری در سالهای اخیر در کهگیلویه و بویراحمد در سایه بی توجهی ها حادثه ای عادی ساخته باشد.
اما با وجود هشدارهای مکرر در همان ابتدای سال آتش با هجوم به مراتع و باقی مانده کاه و کلش مزارع شهرستانهای کهگیلویه،چرام،باشت و گچساران به مردم و مسئولان نیشخند زد.
نابودی230 هکتار از عرصه‌های مرتعی در کمتر از 3 ماه
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمداز آتش سوزی در بیش از ۲۳۰ هکتار از عرصه‌های مرتعی این استان در سه ماهه اخیر امسال خبرداد و گفت: شهرستان بهمئی متأسفانه بیشترین سهم در آتش سوزی‌های مرتعی در سال ۹۸ را به خود اختصاص داده است.
غلام حسین حکمتیان با اشاره به اینکه عامل بیشتر آتش سوزی ها استان در گذشته عامل انسانی بوده اضافه کرد: ۸۰ درصد آتش سوزی‌های مرتعی امسال ناشی از رعد و برق‌ها بوده و ۲۰ درصد باقیمانده نیز به دلیل خطاهای انسانی است.
حکمتیان با بیان اینکه خاموش کردن شعله‌های آتش با ارتفاع سه متر در گرمای بالای 45 درجه شهرستان بهمئی کاری سخت، خطرناک و طاقت فرسا است، یادآورشد: متأسفانه در چنین شرایطی،بودجه کافی برای تهیه آب و غذای نیروهای انسانی که تلاش می‌کنند شعله‌های آتش را خاموش کنند در اختیار نداریم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان افزود: در زمان آتش سوزی‌ها نیروی مردمی در هرمنطقه به کمک قرق بانان و سایر همکاران اداری برای خاموش کردن شعله‌های آتش حضور مستمر داشته که برای آنان بایستی آب و غذا تهیه شود.
سوختن هزار و 110 هکتار از جنگل و مراتع استان طی 3 سال
مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد میگوید: یکهزار و 110 هکتار از جنگل ها و مراتع این استان از سال 1396 تاکنون در آتش سوخت.
وحید محمدی تبار افزود: سال ۱۳۹۶، ۵۲۵ هکتار، پارسال ۳۵۵ و امسال نیز ۲۳۰ هکتار از جنگلها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد تاکنون طعمه حریق شده است.
نیاز کهگیلویه و بویراحمد به بالگرد آتش نشان
وی با بحرانی ارزیابی کردن شرایط امسال در جنگلها و مراتع استان بر لزوم اختصاص بالگرد برای اطفای حریق به ویژه در مناطق سخت گذر استان تاکید کرد.
محمدی تبار با اشاره به اینکه وزن هر یک از دستگاه‌های دمنده خاموش کننده آتش ۱۰ کیلوگرم است گفت: حمل این دستگاه‌ها در شرایطی که گاهی نیاز به پنج ساعت پیاده روی و کوه پیمایی در هوای گرم دارد انرژی برای اطفای حریق باقی نمی‌گذارد.
وی گفت: در صورت وجود بالگرد اعزام نیرو و تجهیزات از طریق بالگرد انجام می‌شود و خسارت آتش سوزی‌ها به حداقل خواهد رسید.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز در این خصوص گفت:هم اکنون برای اطفای حریق جنگل و مراتع کهگیلویه و بویراحمد در مواقع بحرانی و سخت از بالگرد استان خوزستان یا شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران استفاده می‌شود.
غلامحسین حکمتیان بیان کرد: در تعطیلات عید فطر امسال آتش سوزی در چندین نقطه از جنگلها و مراتع شهرستانهای گچساران، باشت، بهمئی و کهگیلویه مهار شد اما برآورد میزان خسارت‌ها در حال انجام است.
مقابله با آتش نیازمند آموزش و جلب مشارکت های مردمی
قطار فرهنگسازی و چه بکنیم و چه نکنیم برای پیش گیری از آتش سوزی هنوز هم روی ریل کندی در حرکت است و اطلاع رسانی و آموزش در این زمینه با حساسیت و سرعت انجام نمی شود.
هنوز هم پس از گذشت سالها با این همه هشدار و تاکید مسئولان و کارشناسان شاهد آتش زدن بقایای کاه و کلش مزارع در مناطق مختلف استان توسط کشاورزان ناآگاه هستیم.
کارشناس و دوست دار طبیعت در این خصوص گفت: در نبود برنامه ریزی قوی به هنگام وقوع آتش سوزی نیروهای مردمی نیز دچار مشکل می‌شوند و این نیروها برای انتقال به محل آتش‌سوزی مشکل دارند.
خانم باقری اضافه کرد: این در حالی است که ستاد مدیریت بحران با مدیریت صحیح می‌تواند نیروهای مردمی بسیج شده برای مقابله با آتش‌سوزی را ساماندهی کند و با استفاده از امکانات تمام دستگاه‌ها اعم از خودرو و تجهیزات و حتی نیروی انسانی، بحران ایجاد شده را به سرعت مهار کند.
این فعال زیست محیطی افزود:جامعه محلی ساکن در حاشیه نقاط بحرانی باید برای اطفای حریق آموزش دیده و امکانات کافی برای انجام به موقع عملیات اطفاء در اختیار آنها قرار بگیرد تا بتوانند به سرعت وارد عمل شوند.
ناصر یکی از اهالی باشت میگوید:تابستان پارسال با وقوع آتس سوزی در کوه خامی به همراه دو نفر از دوستانم داوطلبانه راهی شدیم اما متاسفانه هیچ یک از ادارات حاضر نبودند با خودروهایشان ما را به پای کوه منتقل کنند و با وجود این با تاکسی خود را به محل رساندیم.
یاسر هم گفت:در ارتفاعات به علت نبود آنتن دهی موبایل به همراه دوستم چند ساعتی در ارتفاعات خامی گم شدیم و حتی گوشی موبایلم در میان شعله های آتش از بین رفت.
دبیر اجرایی تشکل زیست محیطی نهضت سبز زاگرس هم گفت:اگرچه نیروهای مردمی مشارکت خوبی در عملیات اطفای حریق دارند اما آنها ناگزیرند با خودروی شخصی به محل آتش‌سوزی مراجعه کنند و با ابتدایی‌ترین وسایل مثل شاخ و برگ درختان و حتی لباسهای کهنه ای که با آب خیس شده اند به اطفای حریق مشغول شوند.
سجادیان با بیان اینکه حریق در بسیاری از نقاط صعب‌العبور و سخت گذر استان رخ می‌دهد و همزمانی وقوع حریق در نقاط مختلف استان، نیاز به واکنش سریع برای انتقال نیروها را نسبت به گذشته بیشتر کرده است افزود: البته نمایندگان مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی و استاندار، در حال رایزنی برای اختصاص یک فروند بالگرد به کهگیلویه و بویراحمد هستند که امیدواریم با تأمین آن، بخشی از مشکلات استان در زمینه اطفای حریق حل شود.
سجادیان با بیان اینکه حریق در بسیاری از نقاط صعب‌العبور و سخت گذر استان رخ می‌دهد و همزمانی وقوع حریق در نقاط مختلف استان، نیاز به واکنش سریع برای انتقال نیروها را نسبت به گذشته بیشتر کرده است افزود: البته نمایندگان مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی و استاندار، در حال رایزنی برای اختصاص یک فروند بالگرد به کهگیلویه و بویراحمد هستند که امیدواریم با تأمین آن، بخشی از مشکلات استان در زمینه اطفای حریق حل شود.
انسان عامل بیشترین آتش سوزی جنگل های استان
مدیر کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد با تکرار اینکه عامل آتش سوزی های امسال بیشتر صاعقه بود گفت: عامل بیش از 90 درصد آتش سوزی جنگل ها و مراتع در استان عامل انسانی است.
حکمتیان با اشاره به اینکه سهل انگاری مردم و برخی ادارات در آتش زدن بقایای ملزومات اداری در حاشیه شهرها و روستاها،مزارع و منابع طبیعی را تهدید می کند ادامه داد: عوامل انسانی نظیر گرم کردن غذا،آتش چوپانان برای دور کردن حیوانات وحشی،آتش زدن جنگل توسط سودجویان برای تهیه ذغال و حتی آذرخش حریق را به جان طبیعت می اندازد.
وی با بیان اینکه آتش سوزی‌های استان در سال جاری نسبت به سال قبل بیشتر است و کنترل این روند از عهده یک دستگاه نظیر اداره کل منابع طبیعی یا اداره کل محیط‌زیست خارج است، گفت: در برخی روزها، شاهد وقوع حریق هم زمان در 9 نقطه مختلف از یک شهرستان یا در سطح استان هستیم که کنترل این شرایط نیازمند سازماندهی قوی نیروها است.
مراقبت هر قرقبان استان از 20 هزار هکتارجنگل
حکمتیان با بیان اینکه هم اکنون ۷۴ قرق بان در استان از یک میلیون و ۴۵۰ هزار هکتار جنگل و مرتع صیانت می‌کند می گوید: استاندارد جهانی برای هر دو هزارهکتار یک قربان در نظر گرفته شده این درحالی است که نیروهای این استان 10 برابر وظیفه یک قرقبان مسئولیت به عهده شان است که با توجه به وضعیت آتش سوزی‌ها در سال جاری نیاز به نیروهای آموزش دیده بیشتری برای کاهش خسارت‌ها مشهود است.
حکمتیان با بیان اینکه سال گذشته 10 نفر از نیروهای منابع طبیعی در آتش سوزی ها مصدوم شدند ادامه داد: مطابق ماده 47 قانون حفاظت از جنگلها و مراتع هر شخصی در جنگل آتش‌سوزی ایجاد کند به حبس از 3 تا 10 سال محکوم می‌شود.
کوهستانی بودن مناطق عامل افزایش خسارات ناشی از آتش سوزی
کارشناس جنگل و مرتع استان وجود بافت کوهستانی و سخت گذر بودن را مهمترین عامل افزایش خسارت ناشی از آتش سوزی در مراتع و جنگل های این استان دانست و گفت: بیش از 80 درصد آتش سوزی های کهگیلویه و بویراحمد در مناطق سخت گذر این استان رخ می دهد که تا رسیدن نیروهای امدادی بخش وسیعی از جنگل از بین رفته است.
آقای ارجمند، متوسط سن جنگل های کهگیلویه و بویراحمد را بیش از 500 سال برشمرد و افزود: هزینه های بسیار زیادی لازم است تا یک بلوط به سن 100 سال برسد.
وی گفت:جذب بیش از 68 تن گرد و غبار در هر هکتار جنگل، تولید 60 درصد اکسیژن، جلوگیری از بیابانی شدن عرصه ها و بروز سیلاب، ذخیره سازی آب و محافظت از خاک، جلوگیری از طغیان و گسترش آفات در مزارع، باغات و تعدیل آب و هوا از جمله نتایج زیست محیطی وجود جنگل و مرتع است.
این کارشناس ادامه داد: جنگل های کهگیلویه و بویراحمد بیشتر از نوع بلوط، بنه، زالزالک، کیکم است که این نوع درختان دارای جنس سخت و عمری طولانی هستند.
ارجند اضافه کرد: این درختان سخت جنس و درازعمر که در چندسال اخیر با گردو غبار و حشره چوبخوار دست و پنجه نرم کرده اند دیگر رمقی برایشان باقی نمانده که این روزها با ته سیگار رهگذری یا باقی مانده آتش چوپانی و شاید هم بی رحمی فردی سود جو به تلی از خاکستر تبدیل شوند.
به گفته کارشناس محیط زیست در حال حاضر کاهش جنگل ها باعث آزاد شدن مقدار زیادی کربن در جو زمین و تشدید تغییرات اقلیمی شده است به طوری که این جنگل‌زدایی ها ۱۵ درصد از سهم انتشار کربن توسط انسان را تشکیل می دهد.
آقای عبدیانی افزود:هنگامی که آتش سوزی در این جنگل ها رخ می دهد به معنای واقعی جنگل از بین رفته و احتمال آتش سوزی های بعدی در آن بالا می‌رود و کلید جلوگیری از چنین آتش سوزی ها و همچنین افزایش ظرفیت بازسازی این جنگل ها تلاش برای بکر نگه داشتن و جلوگیری از تخریب آنها است.
تشدید معضل کمبود غذا با کاهش جنگل ها
وی گفت:مطالعات نشان می دهد از سال ۱۹۸۰ میلادی کاهش بارندگی ها باعث کاهش مداوم محصولاتی چون ذرت، گندم، سویا و برنج شده است.
عبدیانی اضافه کرد: افزایش دما در جهان باعث می‌شود درختان و گیاهان محصولات و میوه های خود را زودتر یا دیرتر از موعد به بار آورند که این امر منجر به از بین رفتن گونه هایی می‌شود که از آنها تغذیه می کنند و انسان‌ها نیز در این زنجیره هستند.
افزایش تعداد گونه‌های در معرض تهدید با نابودی جنگل
جنگلها محل زندگی بسیاری از گونه گیاهی و جانوری هستند که بقای هر کدام به شدت به دیگری بستگی دارد و با تحلیل رفتنِ رشد گیاهان، این جانواران نیز آسیب پذیر می‌شوند.
بیشترین گونه‌های در معرض خطر جانورانی مانند زنبورها هستند که برای زنده ماندن به شهد گل‌ها وابسته‌اند و همچنین جانورانی مانند سنجاب که از میوه‌های درختی مانندذ بلوط تغذیه می‌کنند.
هنگامی که یک فاکتور مانند دمای هوا یا بارندگی تغییر می کند می تواند چرخه عملکرد گونه‌ها را مختل سازد. تحقیقات نشان می‌دهد اکثر جانواران کره زمین قادر نیستند با سرعت کافی با تغییرات اقلیمی سازگار شوند.
برای جلوگیری از آتش سوزی در جنگلها و مراتع چه کنیم؟
مدیرکل محیط زیست است با بیان اینکه آتش در راه است و هنوز به مناطق سردسیری یاسوج و سی سخت که جنگلها و مراتع از پوشش بیشتری برخوردار هستند نرسیده گفت:فراموش نکنیم کل،بز،پلنگ،خرس،روباه،شغال،گرگ،خزندگان،پرندگان،راسو،خرگوش،سمور،کفتار و بسیاری دیگر از گونه های جانوری ساکن در این مناطق برای زنده ماندن به ما چشم دوخته اند.
جعفری نژاد بسطامی اضافه کرد:با توجه به بارشهای مناسب و استقبال گسترده گردشگران از طبیعت استان فرهنگسازی،آموزش،نصب تابلو و هشدار به گردشگران در خصوص نریختن زباله در طبیعت به ویژه زباله شیشه ای و پلاستیکی که می تواند با جذب نورخورشید باعث احتراق علفهای خشک شود،خود داری از روشن کردن آتش زمانی که هوا گرم و سطح جنگل پوشیده از برگ‌های خشک است،با مشاهده کوچک‌ترین دود یا آتش در جنگل سعی کنیم آن را خاموش کنیم یا به نزدیکترین واحد منابع طبیعی، نیروی انتظامی، جهاد کشاورزی، حفاظت محیط زیست، شهرداری‌ها، بخشداری، دهیاران، پلیس ۱۱۰ و تلفن رایگان ۱۵۰۴( امداد جنگل و مرتع) و دیگر نهادهای دولتی اطلاع دهیم،از کشیدن سیگار در جنگل پرهیز کنیم اما اگر مجبور به کشیدن سیگار هستیم، کبریت نیم سوخته یا ته سیگار باقی مانده خاموش شود بعد از روشن کردن آتش برای تهیه چای و گرم کردن غذا اطراف آن محل را از هرگونه خار و برگ خشک کامل پاک کنیم،از ریختن مواد سوختنی مانند کاغذ، زباله و از انداختن موادی مانند شیشه و بطری در کنار محیط جنگل خودداری کنیم یا آنها را در زیر خاک پنهان سازیم همچنین خاموش کردن آتش قبل از ترک جنگل ضروری است.
باتوجه به اهمیت منابع طبیعی همه با هم باید در حفظ جنگلها و مراتع مشارکت کرده و اجازه ندهیم جنگلها به افسانه‌ای در دل تاریخ تبدیل شود و بدانیم منابع طبیعی میراث مشترک همه ما و نسل‌های آینده است.
جنگلهای زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگلهای ایران را تشکیل می‌دهند که حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی آن را بلوط‌ها شامل می‌شوند و سهم استان کهگیلویه و بویراحمد هم از جنگل های 20درصد است.
کمترین بی احتیاطی و عدم پیشگیری اکوسیستم های جنگلی را به حال و روزی می اندازد که در آخر نه از گونه های گیاهی چیزی می ماند و نه جانوری،بگذریم از تصویر نازیبایی که دل را می خراشد و شکل طبیعت را مخدوش میسازد.
نظر شما