مصدوم را چگونه حمل کنیم؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، بی دقتی و رعایت نشدن شرایط لازم در حمل باعث وخیم شدن وضع مصدوم خواهد شد.
بهتر است کمک‌های اولیه به مصدوم در محل حادثه انجام گیرد، مگر اینکه زندگی مصدوم یا کمک کننده در معرض خطر جدی، مانندریزش آوار، آتش سوزی، هوای مسموم و … باشد.
قبل از جابجايی مصدوم به ویژه چنانچه بیهوش باشد لازم است معاینه عمومی از قسمت‌های مختلف بدن وی بعمل آورده و اقدامات ضروری انجام گیرد.

 عوامل مؤثر در انتخاب نوع حمل: 
الف) وضعیت جسمانی مصدوم از حیث آسیب‌های وارده.
ب) وضعیت روحی و روانی مصدوم
ج) وزن مصدوم.
د) مسافت مسیر پیش بینی شده و وضعیت آن.
هـ) تعداد نفرات کمک دهنده؛

و) وسائل و امکانات موجود.
ز) آمادگی جسمانی کمک دهنده.

 در شرایط زیر باید مصدوم را قبل از هر اقدامی منتقل کرد: 
الف- وقتی که از محیط اطراف، خطری متوجه مصـدوم باشـد؛ مثـل خطـر ریزش کوه، آتش سوزی، جاده اتوبان و….
ب- وقتی که مصدوم صدمه شدید و تهدید کننده حیاتی دارد و برای کمک رسانی دسترسی به او مشکل است.
ج- وقتی که مصدومی راه کمک رسانی به دیگر مصدومین را که حال خوبی ندارند مسدود کرده است.

 نکاتی که در حمل مصدوم باید رعایت شود: 
الف) اگر مصدوم گیر کرده است، ابتدا اشیایی را که مانع انتقال او هستند کنار بزنید تا به او امداد رسانید.
ب) هیچ وقت مصدوم را به زور از جایی به بیرون نکشید، بلکه برایش راه باز کنید.
ج) اگر مصدومی آسیب دیدگی شدید و کشنده دارد حتی قبل ازاین که او را از جایی که گیر کرده بیرون آورید باید کمک‌های اولیه را به او برسانید.
د) سعی کنید مصدوم را به جای امن ببرید و به او کمک برسانید. در صورتی که نوع عارضه معلوم نیست باید فکر کنید که مصدوم شکستگی ستون فقرات دارد.
هـ) درصورتی که مصدوم زیرآوار یا اشیایی گیر کرده، ولی خطری متوجه او نیست و جراحت هایش شدید نمی‌باشد، ترجیحاً باید منتظر گروه‌های امدادی بود تا او را منتقل کنند و در زمان انتقال سعی کنید مصدوم تکان نخورد.

 توانایی حمل و انتقال مصدوم 

حمل آغوشی (گهواره‌ای):
این حمل بیشتر در افراد سبک وزن، به ویژه اطفال، انجام می‌گیرد. بدین منظور باید یک دست خود را در ناحیه کتف‌ها و دست دیگر را زیر زانو‌های مصدوم قرار دهید و او را بلنـــد کنید.

حمل کششی (کشاندن):
حمل کششی به سه روش زیر انجام می‌گیرد:

الف) حمل کششی مسلسلی:
این روش برای افراد بهوش و بیهوش، به ویژه در آسیب دیدگی اندام‌ها مناسب است و برای مصدومین میدان جنگ که زیر آتش تیربار دشمن قرار دارند نیز کاربرد دارد. در حالی که مصدوم نشسته و یا به پشت خوابیده است، پهلوی او بنشینید، او را روی پای نزدیک‌تر خود بگذارید و دست مقابل را دور سینه اش حلقه کنید، سپس او را با دست آزاد و پای مخالف خود به طرف عقب بکشید.

ب) حمل کششی آتش نشان (سینه خیز):
این روش در مواردی مانند آتش سوزی که اتاق پر از دود است استفاده می‌شود و برای مصدومانی که در شانه ها، بازو‌ها و دست‌ها شکستگی نداشته باشند و مصدومانی که وزن آنان از وزن کمک دهنده بیشتر باشد، به کار می‌رود. دراین روش، در حالی که مصدوم به پشت می‌خوابد، مچ هایش را به هم ببندید. سپس زانو بزنید به طوری که زانو‌های شما در دو طرف بدن مصدوم در زیر بغل وی قرار گیرد. آن گاه دستان مصدوم را دور گردن خود بیندازید و چهار دست و پا حرکت کنید و او را بکشید.

ح) حمل کششی با پتو:
روش بعدی با کشیدن و لغزاندن مصدوم روی زمین صورت می‌گیرد، به این ترتیب که یا مصــدوم را روی یک پتو قرار می‌دهیم و می‌پیچیم و سپس با گرفتن قسمتی از پتو او را روی زمین می‌کشیم یا با گرفتن لباس هایش او را از ساختمان خارج می‌نماییم.
این روش را روش گهواره‌ای گویند. در اینجا سر مصدوم در بین بازوان نجات دهنده پنهان و محافظت گشته و دست‌های نجاتگر در زیر شانه‌های مصدوم طوری قرار می‌گیرد که کف دست به بالا نگاه کند. چنانچه مجروح بایستی پله‌های ساختمان را طی کند، نجاتگر، او را به این ترتیب به پایین می‌لغزاند که سر وی به طرف پایین قرار گیرد و باید او را هرچه نزدیکتر به سطح زمین و پله‌ها حرکت داد.

 روش حمل عصا (تکیه گاه): 
در افراد بهوش که صدمه خفیفی دیده اند و می‌توانند با کمک افراد دیگر راه بروند، خصوصاً افرادی که ازیک پا صدمه دیده اند، بعد از آتل بندی و بی حرکت کردن عضو، کمک دهنده باید در سمت پای سالم مصدوم قرار گرفته، یک دست خود را دور کمر وی بگیـــرد و با دست دیگر، دست مصدوم را دور گردن خود حلقه کند. بدین ترتیب مصدوم می‌توانــد با جهش به حرکت ادامه دهد.

 حمل کولی (به پشت): 
در مواقعی که مسافت طولانی باشد و مصدوم نیز در قسمت نخاع و احشاء آسیب ندیده باشد، کمک دهنده دست‌های خود را از زیر زانو‌های مصدوم عبور می‌دهد و مچ دست‌های او را می‌گیرد. در صورت بیهوش بودن، مصدوم می‌توانید مچ دست‌های او را با باند یا طناب ببندید. حتی در حین عبور از بلندی می‌توانید مصدوم را با شال به خود ببندید.

 حمل یکدست و یکپا (حمل به دوش ـ حمل آتش نشان): 
حمل یکدست و یکپا در مسافت‌های طولانی برای افرادی که آسیب جدی از قبیل شکستگی یا صدمات مغزی ندارند استفاده می‌شود.
این حمل در بین آتش نشان‌ها به منظور نقل و انتقال مصدومین و در بین ناجیان غریق جهت خارج نمودن هر چه بیشتر آب از معده و ریه مغروقین درحین خروج از صحنه آسیب بکار می‌رود.
نحوه عمل: امدادگر در مقابل مصدوم به صورت رو در رو ایستاده و پس از حفظ تعادل و گرفتن دست موافق مصدوم، سرخود را از زیر بغل او برده و دست دیگر خود را میان دو پای وی قرار می‌دهند و از زمین بلند می‌کند دراین حالت سر مصدوم سرازیر و دست و پای موافق مصدوم در اختیار امدادگر است.

 توانایی حمل‌های دو نفره: 
حمل‌های دو نفره به طریقه‌های مختلفی انجام می‌گیرد که چند نمونه آن به شرح زیر است:

حمل دو مچ (ایجاد جایگاه دو دستی):
این نوع حمل شامل ساخت یک نشیمن گاه راحت همراه با چفت شدن یک دست در زیر و دست دیگر در پشت است.
روش کار به این ترتیب است که در نزدیکی باسن مصدوم زانو زده و به آرامی وی را به حالت نشسته درمی آوریم و یکی از دستان خود را با دست کمک دهنده دیگر در پشت وی قلاب کرده تا بصورت تکیه گاه در آید وسپس دستان دیگر خود را از زیر ران او عبور داده تا در زیر از ناحیه مچ به یکدیگر قفل شوند و بعد به ترتیبی که تعادل وی برهم نخورد به آرامی و همزمان شروع به بلند کردن مصدوم کرده و با جـایگزین کردن صحیح مصدوم روی دست وضعیت مطمئن و مناسبی برای حرکت بوجود می‌آوریم.
چنانچه مصدوم به هوش باشد، می‌توان نخست با درست کردن صندلی، مصدوم را سوار کرده و حرکت داد که در این شرایط مصدوم با انداختن دست بدور گردن حمل کنندگان به حرکت مطمئن و اطمینان کمک می‌نماید.

 حمل سه مچ (ایجاد جایگاه سه دستی):
در افراد هوشیار که احتمال شکستگی در یک پا وجود دارد، دو کمک دهنده مقابل یکدیگر می‌ایستند و هر یک مچ دست راست خود را با دست چپ می‌گیرد و در همین حال با دست راست خود، مچ یا ساعد دست چپ شخص مقابل را می‌گیرد. سپس مصدوم را روی صندلی که به این شکل ایجاد شده می‌نشانند و افراد بلند می‌شوند و حرکت می‌کنند. در این حالت برای این که احتمال شکستگی پا و یا بیهوشی وجود دارد، یک دست را برای نگه داشتـن پـای شکسته یا پشت مصدوم، آزاد کنید. در این صورت حالت سه مـچ بـه خـود می‌گــیرد.

حمل چهار مچ (ایجاد جایگاه چهاردستی):
این حمل در مورد مصدومانی به کار می‌رود که آسیب جدی ندیده اند و همانند حمل سه مچ است که مصدوم را روی مچ دست‌ها که حالت تکیه گاه پیدا کرده می‌نشانند با این تفاوت که هیچ کدام از دست‌ها آزاد نیست.

حمل زنبه‌ای (حمل پس و پیش) قطاری:
این روش برای مصدومینی که از ناحیه سینه و شکم مشکل دارند و همچنین برای عبور از گذرگاه‌های باریک و یا گذاشتن بیمار بر روی برانکارد استفاده می‌شود. در حالی که مصدوم دستانش را روی سینه صلیب کرده است، یک امدادگر پشت سر او می‌ایستد و قسمت بالا تنه را بلند می‌کند و آن را با زانو نگه می‌دارد. آن گاه دست‌ها را زیر بغل او رد کرده، مچ‌های دستش را که بر روی صلیب شده می‌گیرد. نفر دوم بین پا‌های مصدوم و پشت به او می‌ایستد و پاهایش را از زانو‌ها می‌گیرد و بلند می‌کند. اگر این کار برای گذاشتن مصدوم روی صندلی یا برانکارد انجام بگیرد باید نفر دوم رو به بیمار باشد.

حمل با صندلی:
گاهی اوقات کمک دهنده مجبور است جهت حمل مجروح ازصندلی استفاده کند، اگر بخواهیم یک بیمار سنگین وزن را روی صندلی بنشانیم باید صندلی را روی زمین خوابانده، بیمار را با دقت بکشیم و روی صندلی قرار دهیم. در صورتی که بیمار بیهوش باشد می‌توانیم او را به صندلی ببندیم سپس به کمک شخص دیگر، دوطرف صندلی یا پشت وجلو آن را گرفته، حرکت می‌دهیم.
هنگامی که قصد دارید مصدومی را که بهوش است و صدمه جدی ندیده است از پله‌ها بالا یا پایین ببرید یا از راهرو عبور کنید، می‌توانید مصدوم را روی یک صندلی معمولی بنشانید و با کمک یکنفر دیگر او را حمل کنید. اما بر سر راه عبورتان مانعی وجود نداشته باشد، یا خطری مثل لیز خوردن فرش در کار نباشد.
قبلاً صندلی را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی محکم است و می‌تواند وزن مصدوم را تحمل کند، سپس مصدوم را روی صندلی بنشانید و او را با یک باند پهن به صندلی ببندید روبروی یکدیگر بایستید، یکی جلوی صندلی و دیگری پشت آن.
شخصی که پشت صندلی ایستاده باید پشت صندلی و مصدوم را نگهدارد؛ و دیگری باید پایه‌های جلوی صندلی را بگیرد. کمی صندلی را به سمت عقب خم کنید. مصدوم را سر جایش محکم کنید و سپس با هم صندلی را بلند کنید.
روی مصدوم به جلو باشد به آرامی از راهرو یا پله‌ها عبور کنید.
اگر پله‌ها یا راهرو به اندازه کافی پهن باشد، می‌توانید هر کدام یک طرف صندلی بایستید و با یک دست پشت صندلی و با دست دیگر قسمت بالای پایه جلویی صندلی را بگیرید و مصدوم را حمل کنید.

حمل صندلی چرخدار:
‌می‌توان مصدوم را بوسیله صندلی چرخدار نیز انتقال داد و روش کار همان است که درمورد صندلی معمولی گفته شد.
الف) ترمز‌های صندلی چرخدار را بکشید (می‌توانید چگونگی کار را از خود مصدوم بپرسید) و چیزی جلوی چرخ‌ها بگذارید تا مطمئناً حرکت نکند.
ب) صندلی چرخدار را آزمایش کنید تا دریابید که کدام قسمت‌ها ثابت هستند، دسته صندلی که بازو روی آن قرار می‌گیرد معمولاً متحرک است، و اگر بخواهید از آن برای بلند کردن صندلی استفاده کنید از هم جدا می‌شوند. هرگز چرخ‌های آنرا نگیرید بلند کنید، بلکه پهلو‌های صندلی را بگیرید و با استفاده از قسمت‌های ثابت آن را بلند کنید.
سامانه ۱۱۲ ندای امداد جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی آماده پاسخ گویی در این زمینه است.